W seniorskiej piłce fizjoterapeutów spotkać można na porządku dziennym, nie tylko w profesjonalnych klubach. A jak wygląda to w… najmłodszych kategoriach wiekowych? Na jakie urazy narażeni są najmłodsi? Jak powinna wyglądać prawidłowa rozgrzewka? Porozmawialiśmy o tym z Bartoszem Kubaszewskim, fizjoterapeutą oraz trenerem od przygotowania motorycznego.
???? Jak często zdarzają się kontuzje i urazy w najmłodszych kategoriach wiekowych?
????️ Urazy u dzieci w wieku 6-9 lat zdarzają się stosunkowo rzadko. Najczęstszymi urazami ostrymi są złamania, szczególnie w obrębie kończyny górnej, które zdarzają się np. przy upadku.
???? Czy taki 8-latek może np. zerwać więzadła krzyżowe?
????️ U młodszych dzieci rzadko dochodzi do uszkodzeń tkanek miękkich, czyli chociażby więzadeł. Jest to związane z ich budową. U dzieci częściej dochodzi do uszkodzeń mięśni w taki sposób, że pociągają one za przyczep do kości i czasami ten przyczep się odrywa. Nazywa się to złamaniem awulsyjnym. Wówczas mięsień sam w sobie się nie uszkadza, tylko uszkadza swój przyczep. Brzmi to dość poważnie, natomiast leczenie trwa tyle samo, co zwykłe uszkodzenie mięśnia, czyli ok. 4-6 tygodni.
???? Jakie problemy zdrowotne są dzisiaj szczególnie „popularne” wśród młodzieży? Zakładam, że wady postawy są wszechobecne…
????️ Zgadzam się. Wady postawy są plagą, szczególnie jeżeli chodzi o dzieci, które nie są aktywne ruchowo. Jeśli chodzi o dzieci, które są aktywne fizycznie, to często problemem jest bardzo wczesna specjalizacja sportowa, czyli to, że dziecko uprawia tylko jedną dyscyplinę sportową i nie ma pełnego wachlarza kompetencji ruchowych. Dzieciak może podbić 100 razy piłkę, ale nie potrafi zrobić przewrotu w przód. Zauważam też inny problem, który tyczy się przede wszystkim młodzieży, a więc nieodpowiednia dieta. Młodzi zawodnicy, którzy trenują 4-5 razy w tygodniu, czasami dwa razy dziennie, rzadko dbają o prawidłowe odżywania, mimo że mają wysokie zapotrzebowanie kaloryczne.
???? Porównując piłkę nożną do innych gier zespołowych czy kontaktowych, to jest bardzo kontuzjogenna?
????️ Tak naprawdę, wiele zależy od nas samych. Jeżeli jesteśmy dobrze przygotowani do uprawiania piłki nożnej, mam tutaj na myśli sprawność ogólną, funkcjonalną, to futbol w statystykach jest porównywalnie kontuzjogenny, co inne sporty zespołowe.
Ważne jest, aby u dzieci budować odpowiedni fundament, uczyć ich prawidłowych wzorców ruchowych.
Chodzi mi o to, że np. dziecku, które nie potrafi zrobić prawidłowego przysiadu, bo kolana uciekają mu do środka, teraz, za rok czy dwa lata nic nie grozi, ale gdy już będzie w juniorach albo seniorach, to przy nieprawidłowym lądowaniu po wyskoku do główki, ze względu na długotrwałe złe ustawianie kolan, może być predysponowany do poważnych urazów ostrych. Odpowiednich wzorców ruchowych trzeba uczyć od najmłodszych lat.
???? Wspomniałeś o przysiadach. Jakie inne ćwiczenia są często wykonywane nieprawidłowo?
????️ Brzuszki. Mięśnie brzucha są bardziej stworzone do tego, żeby stabilizować cały odcinek lędźwiowy kręgosłupa, niż pracować w jakimś ruchu. Praca nad mięśniami tułowia powinna być wykonywana w ten sposób, żeby kontrolowała całe nasze ciało, a nie żeby wykonywała dany ruch.
???? Często jest tak, że jeżeli trener powie na rozgrzewce, że zawodnicy mają wykonać 10 pompek, 15 brzuszków i 20 przysiadów, to nikt nie zwraca uwagi na dokładność, tylko na to, żeby jak najszybciej skończyć.
????️ Tak. Pompka również jest fundamentalnym wzorcem ruchowym, który odzwierciedla stabilność tułowia. Jeżeli będę miał bardzo silne ręce, ale niestabilny tułów, to i tak będę ją wykonywać niepoprawnie.
???? Jak powinna wyglądać wzorcowa rozgrzewka?
????️ Rozgrzewka powinna składać się z czterech elementów. Zaczynamy od ćwiczeń ogólnorozwojowych, które podniosą temperaturę naszego ciała. Jest to szczególnie ważne w okresie jesienno-zimowym. Drugim elementem są ćwiczenia aktywizujące, które, jak sama nazwa wskazuje, aktywizują najważniejsze grupy mięśniowe. Następnie mamy ćwiczenia rozciągające, stretching dynamiczny, a na koniec – pobudzające. Jeżeli chodzi o ćwiczenia rozciągające, to nie powinno dawać się tych samych ćwiczeń wszystkim zawodnikom. Większość chłopaków będzie miała problem z zakresem ruchu, ograniczeniami w swoim ciele, ale są też tacy zawodnicy, którzy są hipermobilni, czyli mają za dużo ruchu w stawach. U nich powinniśmy się skupić na stabilizacji segmentu tułowia.
???? Możemy sami rozpoznać tę hipermobilność?
????️ To widać w różnych ćwiczeniach, np. palce-podłoga. Jeżeli zawodnik nie ma z tym zadaniem żadnego problemu, jest w stanie prawie dotknąć podłoża łokciami, to jest jeden z wyznaczników. Kompletną ocenę może wykonać fizjoterapeuta, bo on jest w stanie wyłapać, który segment jest zbyt mobilny, a który zablokowany. Jeżeli będziemy jeszcze bardziej rozciągać chłopaka, który jest hipermobilny, możemy mu zaszkodzić.
???? Współpracujesz z AP Reissa oraz Wielkopolskim Związkiem Piłki Nożnej. Co należy do twoich codziennych obowiązków?
????️ W AP Reissa odpowiadam za rozgrzewkę, przygotowanie zawodników do treningu, wprowadzanie zawodników, którzy są po urazach oraz leczenie kontuzjowanych granicy.
???? W Polsce widać duży trend wzrostowy, jeżeli chodzi o fizjoterapię wśród dzieci i młodzieży?
????️ W Polsce widać trend wzrostowy, jeżeli chodzi o świadomość rodziców. Jeżeli dzieje się coś złego, szukają pomocy u fizjoterapeutów. W najmłodszych kategoriach wiekowych fizjoterapia jest rzadkością, tylko w nielicznych ośrodkach szkolenia fizjoterapeuci pracują na co dzień z najmłodszymi zawodnikami. Szkoda, bo oprócz elementów związanych z leczeniem urazów, mogliby zwiększać np. świadomość dzieci.
